Erfgoeddag Lezing: Het zijn van het Zwijn. Hoe varkens en mensen hun geschiedenis delen

Varkens komen we enkel nog tegen op ons bord. Maar in vroegere tijden liepen ze rond in de straten van Gent, of we kruisten hun pad in het bos. Varkens en mensen onderhouden al duizenden jaren een nauwe band, maar die is de laatste tijd wat verwaterd. We zijn zelfs het prille begin van ons samenleven vergeten, toen het wilde everzwijn zich als huisdier nestelde bij de mens. Dat gebeurde heel geleidelijk, in het Nabije Oosten, maar betekende de start van een succesvolle relatie, waarbij het varken meereisde op de golf van de zich snel verspreidende eerste landbouwers.

Zo kwam het huiszwijn in ons land terecht, waar het algauw een ereplaats kreeg op de culinaire ladder. Onze prehistorische voorgangers gaven het dier een bijzondere betekenis, die de latere Romeinse bezetters zeker niet tegenspraken. Varkensvlees kwam vooral op het menu van wie zich echt ‘Romeins’ voelde, zoals de rijkere stedelingen en de militaire top. In de middeleeuwen werd het varken nog meer het symbool van verschillen binnen de maatschappij. Tot welke stand je behoorde, maakte uit hoeveel varken je at, en daarbij ging het niet enkel om de smaak van het vlees maar ook om de symbolische betekenis van het beest. Tot laat in de middeleeuwen bezette het varken een hoge plaats in het denkbeeldige dierenrijk.

In recente tijden is de liefde voor het zwijn sterk veranderd, maar het betekent niet dat de bijzondere relatie tussen mens en dier ten einde is. Aan de horizon duikt een nieuwe samenlevingsvorm op. Daar valt een en ander over te zeggen. Al zullen we nooit precies weten wat het varken daar zelf van denkt.
Deze lezing wordt gebracht door Anton Ervynck.

Wie?

Iedereen

Prijs